Japonya’da ‘zorla kısırlaştırma’ kararı: Hükümet tazminat ödeyecek

Japonya Yüksek Mahkemesi, halihazırda yürürlükte olmayan ‘ırk ıslahı’ (öjenik) yasasıyla ilgili yapılan başvuruyu karara bağladı. Mahkeme, Japonya hükümetinin, çoğu 1950-1970 yılları arasında olmak üzere kanun uyarınca zorla kısırlaştırılan 39 kişiye tazminat ödemesine hükmetti. Uygulamanın anayasayı ihlal ettiği belirtildi.

The Guardian’ın aktardığına göre, Japonya’da 1996 yılına kadar yürürlükte kalan 1948 tarihli söz konusu yasa, doktorlara ‘kötü kalitede nesillerin’ yetişmesini engellemek için zorla kısırlaştırma yapma izni veriyordu. Hükümet, 20 yıllık zaman aşımı süresine işaret ederek davacıların tazminat talebinde bulunamayacağını savunuyordu. Bu kapsamda bugün kararını açıklayan Yüksek Mahkeme’nin 15 üyesinin tamamı, söz konusu uygulamanın anayasa aykırı olduğuna hükmetti. Buna göre, yasa ve beraberinde getirdiği uygulama, hem kişilere rızaları olmadan fiziksel müdahale içeren işlem uygulanmasını yasaklayan anayasanın 13’üncü maddesini hem de eşitlik hakkını düzenleyen 14’üncü maddesini ihlal etmişti.

‘HAYATIMI BENDEN ÇALDILAR, ONU GERİ İSTİYORUM’

Japonya hükümeti, en küçüğü 9 yaşında olmak üzere 16 bin 500 kişinin söz konusu yasa kapsamında zorla kısırlaştırıldığını kabul etmişti. Kısırlaştırma işlemi için rızası olduğunu söyleyen 8 bin 500 kişi ise rıza göstermek için baskı altına alındıklarını ifade etmişti.

Yasa kapsamında zorla kısırlaştırılan kişilerden biri de bugün 81 yaşında olan Saburo Kita’ydı. Kita, ‘davranışsal sorunları’ olan çocukların tutulduğu bir tesiste yaşadığı sırada, 14 yaşındayken vasektomi ameliyatına alınmıştı. Bu işlemin ardından 66 yıl boyunca acı çektiğini anlatan, gerçek adını paylaşmak istemeyen Saburo Kita, “Hayatımı benden çaldılar ve ben onu geri istiyorum” ifadelerini kullandı. Saburo, yaşadıklarını sadece, 2013 yılında hayatını kaybeden eşine, ölümünden kısa bir süre önce anlatmıştı.

2019 YILINDA YASA ÇIKARILDI

Japonya hükümeti, zihinsel bir engel sebebiyle 15 yaşında zorla kısırlaştırılan 60’lı yaşlarındaki bir kadının kendilerine dava açmasının ardından, 2018 yılında söz konusu yasa ve uygulamayla bağlantısını kabul etmek durumunda kalmıştı. 2019 yılında, her bir mağdura yaklaşık 3,2 milyon Japon yeni ödeme yapılmasını öngören bir yasanın çıkarılmasının ardından, hükümet ‘içten bir şekilde’ özür dilemişti. Fakat tazminat miktarının yeterli görülmemesi üzerine davacılar hükümete karşı dava açmıştı.

(DIŞ HABERLER SERVİSİ)